Λίγη ευγένεια δεν βλάπτει
Είμαστε ευγενικός λαός;
Αν σας έλεγε κάποιος ότι είμαστε ευγενικός λαός, τι θα λέγατε; θα συμφωνούσατε ή θα γελούσατε με το ανέκδοτο;
Λένε ότι φιλόξενος λαός είμαστε. Γλεντζές λαός είμαστε. Εργατικός λαός είμαστε. Έξυπνος λαός είμαστε. Ή τουλάχιστον ήμασταν όλα αυτά. Αλλά ευγενικός δεν θα το έλεγα. Δεν είναι από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά μας.
Ούτε το χαμόγελο μας αρέσει ιδιαίτερα. Κυρίως να το προσφέρουμε. Για να το δεχθούμε από τους άλλους, προϋπόθεση είναι να το αντιληφθούμε. Αν δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε, τότε πώς να το δεχθούμε; χαμένο πάει.
Τα κατεβασμένα μούτρα και το απλωμένο ζωνάρι είναι, απ’ όσο γνωρίζω, αυθεντικά ελληνικά χαρακτηριστικά με Π.Ο.Π. Και υπήρχαν από παλιά. Ισχυρισμός, που ακούγεται τα τελευταία χρόνια, ότι οι άνθρωποι έγιναν έτσι λόγω της οικονομικής κρίσεως, απορρίπτεται ως αναληθής κι αβάσιμος. Και στα χρόνια της ευδαιμονίας έτσι ήμασταν. Που υποτίθεται, ότι δεν υπήρχαν προβλήματα.
Αυτά τα περίφημα, λοιπόν, χαρακτηριστικά της φυλής μας συνοδεύονται, συνήθως, κι από άλλα εξίσου καταπληκτικά παρόμοιας φύσεως. Τον ατομισμό, τον εξυπνακιδισμό, την μαγκιά, την αδιακρισία, την ανυπομονησία, την απειθαρχία, την ηλιθιότητα, την βλακεία, την επιθετικότητα, το βόλεμα.
Αν δεν σας έχει πετάξει ανόητη εξυπνάδα ή δεν σας έχει κάνει καμάκι οδηγός ταξί,
- αν δεν σας έχει αποπάρει ή αρνηθεί να σας εξυπηρετήσει υπάλληλος δημόσιας υπηρεσίας,
- αν δεν σας έχουν σπρώξει στο λεωφορείο για να περάσουν εκείνοι πρώτοι, χωρίς να ζητήσουν συγγνώμη,
- αν δεν σας έχουν πάρει την σειρά στο σούπερ μάρκετ ζητώντας σας και τα ρέστα ή στην στάση του ταξί,
- αν δεν χώθηκαν απ’ το πουθενά για να σας πάρουν την θέση παρκαρίσματος του αυτοκινήτου σας,
- αν δεν σας έχουν σπρώξει ή δεν έχουν πέσει πάνω σας την ώρα που περπατάτε στο πεζοδρόμιο, χωρίς να ζητήσουν συγγνώμη,
- αν δεν σας έχουν μιλήσει στον ενικό προσβλητικά χωρίς να σας γνωρίζουν, για να βγουν εκείνοι από πάνω,
- αν δεν σας έχει στείλει να πλύνετε πιάτα ή ν’ ασχοληθείτε με άλλες ευγενείς ασχολίες συνάδελφος οδηγός,
- αν δεν κόντεψε να σας κάνει χαλκομανία αυτοκίνητο, που παραβίασε σήμα ή σηματοδότη, ενώ περνούσατε από διάβαση, κάνοντάς σας ο οδηγός χειρονομία ή βρίζοντας,
τότε δεν έχετε ιδέα, τι πάει να πει ζωή.
Η αλήθεια είναι, ότι η κατάσταση, γενικά, δεν είναι στο χάλι που ήταν παλιότερα, αλλά έχουμε δρόμο να διανύσουμε ακόμα. Οι υπάλληλοι και οι οδηγοί ταξί έχουν βελτιωθεί αισθητά. Έφυγαν, ως επί το πλείστον, οι παλιοί με την νοοτροπία ιεράς εξετάσεως και μπήκαν νέοι άνθρωποι με σύγχρονη αντίληψη των πραγμάτων. Με όλους τους υπόλοιπους, που κυκλοφορούν ανάμεσά μας, είναι το θέμα.
Σας έχει τύχει, να σας κοιτάζουν έκπληκτοι και σαστισμένοι, όταν λέτε “ευχαριστώ”, “παρακαλώ” και “περάστε”; τόσο έχουμε συνηθίσει την αγενή συμπεριφορά, που μας φαίνεται περίεργο το αντίθετο. Δεν θα ήταν πιο όμορφο, όμως, να συνέβαινε το αντίστροφο;
Μου είχαν πει κάποτε, ότι είναι προτιμότερο να είμαστε αληθινοί, αυθόρμητοι και αυθεντικοί, παρά σαν τους Ευρωπαίους να μιλάμε και να χαμογελάμε τυπικά ευγενικά, ενώ δεν το νιώθουμε. Μια σαχλή δικαιολογία το θεωρώ αυτό. Προτιμώ το ψεύτικο χαμόγελο και την ψυχρή ευγένεια, που κάποια στιγμή μπορεί να είναι κι αληθινό, από την ισοπέδωση της αγένειας.
Δεν είναι αυθεντικότητα η αναίδεια, η κακία, η εριστική διάθεση και η μουντρουχιά. Όλα αυτά είναι αλληλένδετα με την αγένεια. Και ο αυθορμητισμός είναι ελκυστικός, όταν αφορά σε χαρούμενες και ωραίες συμπεριφορές. Ας είμαστε αυθόρμητοι και αυθεντικοί στα θετικά, όχι στα αρνητικά. Τότε θα είμαστε κι αληθινοί άνθρωποι.
Και να μην ξεχνάμε, ότι ευγένεια δεν σημαίνει συγκατάβαση, υποχωρητικότητα και δουλοπρέπεια. Δεν σημαίνει, ότι θα λέμε πάντα “ναι”. Το ζητούμενο είναι να λέμε “όχι” με τρόπο, που δεν υποτιμά και δεν πληγώνει τον άλλο. Δεν είναι, πάντα, το τι λέμε, αλλά πως το λέμε. Και βέβαια, πως το κάνουμε.
Οι προπηλακισμοί, οι σφαλιάρες, οι αγκωνιές και οι σπρωξιές δεν είναι τρόποι συμπεριφοράς αξιοθαύμαστοι και αξιοζήλευτοι. Ούτε για το ρινγκ δεν είναι. Και οι συμπεριφορές κατηγορίας “αρσενικών παλαιάς κοπής” και νταλικέρη, αγελαδάρη και βαρκάρη μπορεί να είναι αποδεκτές για τους αντίστοιχους επαγγελματικούς κύκλους, αλλά όχι για πιο πέρα.
Κανένας δεν έχει υποχρέωση να ανέχεται άσχημες, υποτιμητικές και προσβλητικές συμπεριφορές στην καθημερινότητά του. Κανένας δεν έχει δικαίωμα να συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο, είτε έχει δίκιο, είτε όχι. Και να εκτονώνει την κακή ψυχική και συναισθηματική διάθεσή του σε ανθρώπους αθώους και ανυποψίαστους. Άλλωστε, οι ψυχολόγοι τι θα κάνουν; κλέφτες θα γίνουν;
Γι αυτό θεωρώ, ότι το μάθημα που θα έπρεπε, πρώτο, να βάλουν στα σχολεία, είναι εκείνο του σεβασμού στον συνάνθρωπο, της ευγενικής συμπεριφοράς και των καλών τρόπων.
Και να μην ακούμε απίστευτου κάλλους διαλόγους, όπως :